رنگ رخساره خبر می دهد از سر ضمیر
حضرت حافظ را اگر لسان الغیب و جامعه شناسی نیکو بدانیم بجاست، اما اگر از او به واسطه اشعاری که به روح و روان انسان ها اشاره می کنند به عنوان روان شناس یاد نکنیم شاید کم لطفی کرده باشیم. اگر فکر کنیم که موضوع توجه به سلامت روان موضوعی جدید و تنها از زمان فروید به بعد است، باید گفت دید کوته نظرانه ای داشته ایم.
موضوع سلامت روان آن قدر مهم است و بر سلامت جسمی فرد و سلامت اجتماعی و اخلاقی جامعه تاثیرگذار است که گذر از آن، اشتباهی غیر قابل قبول است زیرا هرچه حال روحی یک فرد بهتر باشد و در نتیجه احساس رضایت بیشتری از خود داشته باشد، رفتار، برخورد و عملکرد بهتری هم خواهد داشت و این امر خود باعث پیشرفت جامعه می شود. شاعر نامی، فردوسی بزرگ هم در این مورد می فرماید:
چو شادی بکاهد، بکاهد روان
خرد گردد اندر میان، ناتوان
در این میان اهمیت دادن به سلامت روانی آینده سازان جامعه یعنی جوانان از اهمیت بیشتری برخوردار است و حتی شعار امسال روز جهانی بهداشت و روان نیز " تمرکز بر سلامت روانی جوانان؛در جهان در حال تغییر" می باشد .
مانند همه بیماری ها، برای بیماری های روحی و روانی هم بهترین اقدام، پیشگیری و مراقبت است و در مراحل بعدی شناخت علایم و درمان زود هنگام می تواند ساده تر باشد البته این که در جامعه بتوانیم تابو های رایج در این مورد را بشکنیم و بپذیریم که روح و روان هم مثل تنمان می تواند بیمار شود و نیاز به مراقبت و درمان دارد هم موضوعی مهم است که خوشبختانه در سالهای اخیر فرهنگ سازی های خوبی صورت گرفته است اما هنوز هم بسیاری مراجعه به روانشناس را بد و بسیاری علائم و مشکلات خود را نادیده می گیرند.
از مهمترین مشکلاتی که نوجوانان و جوانان با آن ها دست و پنجه نرم می کنند می توان به موضوع افسردگی،اضطراب بالا،کمبود اعتماد به نفس پایین و خودکم بینی،گرایش به خشونت یا مواد مخدر،آسیب زدن به خود و....اشاره کرد که گاها بسیاری از مشکلات جسمی هم از آنها سرچشمه می گیرد و از این رو توجه و شناخت علایم می تواند به درمان ساده تر که اغلب با مشاوره حل می شوند کمک کند.
اگر برای خود اهمیت و احترام کافی قائل نیستید، اگر در موقعیت های مختلف دچار استرس و اضطراب زیادی می شوید که روی عملکردتان تاثیر گذاشته است، اگر به طور مداوم احساس خستگی و بی حوصلگی می کنید، اگر زیاد به دیگران شک دارید و یا درمورد دیگران بخصوص همسرتان به خشونت فیزیکی یا کلامی متوسل می شوید، اگر احساس پوچی و یا بی حسی نسبت به اتفاقات دارید، اگر دچار عدم تمرکز یا اختلال در خواب و خوراک شده اید و یا درد های جسمانی بدون دلیل را تجربه می کنید بهتر است برای اطمینان از سلامت روحی و روانی خود به روانشناس مراجعه کنید و به باور های نادرست برخی از افراد در مورد مراجعه به روانشناس توجه نکنید زیرا مراجعه به روانشناس همان قدر ساده است که وقتی شما دچار یک بیماری جسمی می شوید به پزشک مراجعه می کنید و دستورات او را برای رسیدن به سلامتی خود به کار می بندید.
ورزش و انجام فعالیت های سالم نشاط بخش، برنامه ریزی درست، انجام آزمایش های پیش از ازدواج برای پیشگیری از دچارشدن فرزندان به اختلالات ژنتیکی، فراگیری اصوال خود مراقبتی و روش های برخورد با بحران های اجتماعی، مشاوره های کافی قبل از ازدواج برای شناخت بهتر همسر آینده و کاهش احتمال ازدواج با فرد نامناسب که می تواند سبب ایجاد مشکلات روحی در فرد شود، یادگیری مهارت های اجتماعی برای ارتباط بهتر با دیگران،مطالعه کتاب برای رشد فکری و یادگیری احترام به تفکرات متفاوت و بسیاری از اقدامات ساده اما موثر که می توانند به طور قابل توجهی از بیماری های رایج روحی بکاهند.
در جهان در حال تغییر جوانان باید بتوانند خود را با شرایط تطبیق دهند و از خود در برابرآسیب ها مراقبت نمایند و با افزایش توانایی ها و مهارت های خود از ابتلا به کمبود اعتماد به نفس جلوگیری کنند. و هم چنین بتوانند روان و به قول حضرت حافظ، ضمیر خود را از گزند بیماری ها در امان نگه دارند.